ในผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำ หรือใช้ข้อเข่าอย่างหนักหรือในท่าทางที่ไม่ถูกต้อง อาการเอ็นหัวเข่าอักเสบ เป็นอาการปวดหัวเข่าที่ไม่ควรมองข้าม อาการปวดเข่า เจ็บเข่า หรือบวมแดงหลังการใช้งานของข้อเข่าหนักๆ เป็นสัญญาณเตือนเอ็นหัวเข่าอักเสบ หนึ่งในสาเหตุที่ก่อให้เกิดโรคข้อเข่าเสื่อม ปล่อยไว้อาจอาการรุนแรงจนถึงขั้นไม่สามารถกลับมาใช้ชีวิตแบบเดิมได้
สารบัญบทความ
เอ็นหัวเข่าอักเสบ หรือ Patellar Tendinitis คืออาการปวดหัวเข่า เข่าบวมแดง เจ็บข้อเข่า หรือเข่ามีรอยช้ำ อันเนื่องมาจากการที่เนื้อเยื่อที่ยึดระหว่างกล้ามเนื้อ และกระดูกหัวเข่า เกิดอาการอักเสบขึ้นมา โดยอาการเอ็นข้อเข่าอักเสบที่มักพบ คือ ปวดหัวเข่าตื้อๆ เจ็บเข่ามากขณะเคลื่อนไหวหัวเข่า ขยับหัวเข่าได้ลำบาก มีรอยฟอกช้ำบริเวณเข่า ในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการบวมแดงที่หัวเข่าร่วมด้วย
สาเหตุของอาการเอ็นหัวเข่าอักเสบเกิดได้จากหลายปัจจัย โดยมากแล้วอาการอักเสบจะเกิดจากแรงกระแทกซ้ำๆ หรือจากการกระแทกอย่างเฉียบพลัน ต้นเหตุเอ็นหัวเข่าอักเสบ มีดังต่อไปนี้
ลักษณะอาการที่บ่งชี้ถึงอาการเอ็นหัวเข่าอักเสบ ปวดเข่า เข่าบวม มีอาการดังต่อไปนี้ คือ
นอกจากอาการเอ็นหัวเข่าอักเสบแล้ว ยังสามารถพบโรคข้ออักเสบในส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้อีก ดังต่อไปนี้
เอ็นร้อยหวายอักเสบเกิดจากการใช้งานซ้ำๆ ของกล้ามเนื้อบริเวณเอ็นร้อยหวาย กล้ามเนื้อน่องไม่แข็งแรงและตึงมากเมื่ออกกำลังกาย ขาดการยืดหยุ้นที่เพียงพอ ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บ แดงบวมในบริเวณเอ็นร้อยหวาย ซึ่งอาการปวดอาจลวมไปถึงในบริเวณกล้ามเนื้อน่อง
เอ็นข้อไหล่ด้านหน้าอักเสบ เกิดจากการเคลื่อนไหวของข้อไหล่ที่เร็วและรุนแรง การใช้งานไหล่ซ้ำๆ หรือจากการแบกหามของที่หนักจนเกินไป ผู้ป่วยจะมีอาการปวดบริเวณข้อไหล่โดยเฉพาะเวลายกหรือขยับ บวมบริเวณไหล่ เคลื่อนไหวข้อไหล่ได้ลำบาก หากอาการรุนแรงอาจปวดแม้ตอนไม่ได้ขัยบข้อไหล่
เอ็นอักเสบข้อสอบด้านนอก เกิดจากการใช้งานกล้ามเนื้อบรืเวณแขนท่อนด้านล่างนอกซ้ำๆ หรือใช้มาเป็นระยะเวลานาน เช่น การเขียนหนักสือ การยกของหนัก ในระยะแรกจะมีอาการปวดบริเวณข้อศอกเพียงเล็กน้อย หากอาการอักเสบรุนแรงขึ้นจะปวดมากขึ้น บางรายอาจปวดร้าวไปจนถึงด้านหลังมือ
เอ็นข้อมืออักเสบ เกิดจากการอักเสบของเยื้อหุ้มเอ็นและเส้นเอ็นบริเวณข้อมือด้านหลังทางฝั่งนิ้วโป้ง ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บเมื่อเคลื่นไหวนิ้วหัวแม่มือ เจ็บเมื่อกดบริเวณเอ็นใต้ข้อต่อรอยมือ ถักจากโคนนิ้วโป้งลงมา กล้ามเนื้อที่ยึดติดกับเอ็นมีอาการอักเสบ หรือเกร็งแข็ง
เอ็นข้อนิ้วล็อค เกิดจากการใช้แรงงอนิ้วมากๆ หรือกำนิ้วแน่นจนเกินไป ก่อให้เกิดการเสียดสีบริเวณปลอมหุ้มเอ็นจนเกิดการอักเสบ หนาตัว ไม่สามารถยืดหดได้ตามปกติ อาการของนิ้วล็อคคือรู้สึกดังกึกเมื่อต้องงอหรือยืดนิ้ว นิ้วแข็งในเวลาเช้า เมื่องอนิ้วไม่สามารถยืดนิ้วให้กลับมาตรงได้
ปลอกหุ้มเอ็นข้อมืออักเสบ เกิดจากพังพืดปลอกหุ้มเอ็นถูและเสียดสีกับเยื้อหุ้มเอ็นและกระดูกข้อมือจนอักเสบ จากใช้ข้อมือในการทำงานซ้ำๆ หรือต้องงอข้อมือมากเป็นเวลานานในท่าที่หักข้อมือไม่เหมาะสม ผู้ป่วยมักมีอาการเจ็บข้อมือฝั่งหัวนิ้วแม่มือเวลากระดกนิ้วหรือหักข้อมือมาทางนิ้วโป้ง
เอ็นหัวเข่าอักเสบเป็นอาการที่สามารถพบในใครก็ได้ อย่างไรก็ตามผู้ที่เสี่ยงเจอเอ็นข้อเข่าอักเสบมากกว่าผู้อื่นคือ
เอ็นข้อเข่าอักเสบ หากปล่อยไว้โดยที่ไม่ได้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอย่างถูกต้อง สาเหตุก่อให้เกิดความเสี่ยงในโรคข้อเข่าเสื่อมก่อนวัยอันควรได้ โดยทั่วไปแล้วอาการข้อเข่าเสื่อมมักเกิดในผู้สูงอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป
แต่ในกลุ่มคนที่ใช้ข้อเข่าเยอะๆ มีแรงกระทำต่องข้อเข่าเป็นเวลานาน เช่น นักกีฬา มีโอกาสที่จะเป็นโรคข้อขเ่าเสื่อมสูงกว่าคนทั่วไปถึง 3 เท่า เพราะการที่เอ็นเข่าอักเสบเรื้อรัง ทำให้กระดูกถูกบดเสียดสีกันมากขึ้น เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการข้อเข่าเสื่อม
การตรวจวินิจฉัยเอ็นหัวเข่าอักเสบทำได้หลายวิธี ตั้งแต่วิธีพื้นฐานอย่างการซักประวัติผู้ป่วยโดยแพทย์เพื่อประเมินอาการเบื้องต้น ไปจนถึงการใช้เครื่องมือแพทย์มาร่วมวินิจฉัยอาการ โดยเทคนิคทางการแพทย์ที่นิยมใช้ในการตรวจวินิจฉัยอาการเอ็นเข่าอักเสบคือ
ภาพเอกซเรย์จะช่วยแยกกระดูกบริเวณข้อเข่า ระหว่างกระดูกที่ปกติดีและกระดูกที่ก่อให้เกิดอาการอักเสบ เมื่อรู้จุดที่อักเสบแพทย์ก็จะสามารถทำการรักษาได้อย่างตรงจุดมากยิ่งขึ้น
การตรวจวินิจฉัยเอ็นเข่าด้วยการอัลตร้าซาวน์เป็นการใช้คลื่นเสียงไปสร้างภาพเสมือนของเข่าผู้ป่วย ทำให้เห็นรอยฉีกขาดของเส้นเอ็นภายในบริเวณข้อเข่าได้
การตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า หรือ Magnetic Resonance Imaging (MRI) คือการใช้สนามแม่เหล็กความเข้มสูงและคลื่นวิทยุ ในการสร้างภาพเสมือนที่มีรายละเอียดและความคมชัดของอวัยวะในร่างกาย วิธีนี้จะทำให้เห็นการฉีกขาดของเส้นเอ็น กระดูกที่หักหรือร้าวในข้อเข่าได้
วิธีรักษาเอ็นเข่าอักเสบ แบ่งออกเป็นการรักษาเอ็นเข่าอักเสบเบื้องต้น และ การรักษาเอ็นเข่าอักเสบทางการแพทย์ ดังนี้
การประคบเย็นโดยใช้ผ้าห่อน้ำแข็งประคบไว้บริเวณเอ็นหัวเข่าอักเสบ ประมาณ 15-20 นาที จะสามารถบรรเทาอาการปวดและบวมได้
กล้ามเนื้อที่อ่อนแรงจะส่งผลให้เกิดอาการเอ็นหัวเข่าอักเสบได้ง่ายขึ้น จึงควรออกกำลังกาย บริหารกล้ามเนื้อให้แข็งแรงอยู่เสมอ โดยเฉพาะในผู้ที่มีอาการปวดเข่าด้านใน
ใช้อุปกรณ์กระชับสะเบ้าเข่า หรือผ้าพันรอบๆ เข่าเพื่อรองรับข้อต่อ และช่วยรองรับน้ำหนัก ลดแรงกระแทกต่อข้อเข่า
การรับประทานยารักษาเอ็นเข่าอักเสบ ยาแก้เอ็นเข่าอักเสบ เช่น แอสไพริน (Aspirin) นาพรอกซอน (Naproxen) หรือสมุนไพรแก้ปวดเข่า จะช่วยบรรเทาอาการปวดลงได้
คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) เป็นกลุ่มยาชนิดหนุ่งที่ใช้สำหรับลดการอักเสบของร่างกาย การฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการเอ็นเข่าอักเสบเรื้อรัง ทั้งนี้การฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง
เป็นวิธีการรักษาด้วยการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความต้านทานให้กับกล้ามเนื้อ โดยเน้นการเกร็งตัวในขณะที่มีการยืดตัว
ผู้ที่มีความรุนแรงของอาการข้อเข่าอักเสบสูง แพทย์วินิจฉัยแล้วว่าไม่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีอื่นๆ ดังที่กล่าวไปได้ หรือเอ็นเข่าฉีกขาดออกจากกระดูก ควรเข้ารับการผ่าตัดเข้อเข่าเสื่อมเพื่อรักษาเอ็นหัวเข่าอักเสบ
โดยทั่วไปแล้ว อาการเอ็นหัวเข่าอักเสบ หากไม่รุนแรงนัก มีอาการแค่ปวดตื้อๆ เวลาเคลื่อนไหวข้อเข่า หรือมีอาการฟกช้ำ บวมแดงร่วมด้วย อาการเหล่านี้จะดีขึ้นและหายเองได้ในเวลา 2-3 วันเป็นต้นไป แต่หากอาการรุนแรง เช่น เอ็นหัวเข่าฉีกขาด เอ็นข้อพับเข่าอักเสบ จะใช้เวลาหลายสัปดาห์จนกว่าจะอาการดีขึ้น และควรพบแพทย์เพื่อตรวจรับการรักษาเพื่อป้องกันไม่ให้อาการอักเสบรุนแรงขึ้น
10.เมื่อได้รับบาดเจ็บควรรีบพบแพทย์เพื่อดูอาการและรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เพื่อป้องกันไม่ให้อาการเอ็นหัวเข่าอักเสบร้ายแรงกว่าเดิม
เอ็นหัวเข่าอักเสบ เกิดจากการที่เนื้อเยื่อที่ยึดระหว่างกล้ามเนื้อและกระดูกหัวเข่าอักเสบ โดยอาการอักเสบมีตั้งแต่ระดับที่ร่างกายสามารถฟื้นฟูตัวเองได้ ไปจนถึงระดับที่ต้องผ่าตัดเพื่อเปี่ยนข้อเข่าเทียม ผู้ที่มีอาการเอ็นหัวเข่าอักเสบควรปรึกษาแพทย์ก่อนอาการร้ายแรงจนเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม โดยสามารถปรึกษาทีมแพทย์เฉพาะทางของ ศูนย์ผ่าตัดข้อเข่าเทียม โรงพยาบาลสมิติเวช ไชน่าทาวน์ ได้ที่ Line @samitivejchinatown หรือเบอร์ 02-118-7893 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง
References
Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2020, November 3). Tendinitis. Mayo Clinic. Retrieved June 22, 2022, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tendinitis/symptoms-causes/syc-20378243
Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2022, February 22). Patellar tendinitis. Mayo Clinic. Retrieved June 22, 2022, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/patellar-tendinitis/diagnosis-treatment/drc-20376118
NHS. (n.d.). Tendonitis - NHS. NHS choices. Retrieved June 22, 2022, from https://www.nhs.uk/conditions/tendonitis/
Tendinitis: Symptoms, causes, tests and treatment. Cleveland Clinic. (n.d.). Retrieved June 22, 2022, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10919-tendinitis
